ENGELLİLERİN HAKLARINA ERİŞİM PLATFORMUNDAN BASINA VE KAMUOYUNA

Son günlerde yazılı ve görsel medyada, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet ŞİMŞEK'in, "Hedefimiz vergide adalet ve etkinliği sağlamak için vergilendirilmemiş hiçbir alan bırakmamak." mesajı doğrultusunda hazırlandığı belirtilen ve TBMM’ye sunulması planlanan vergi paketinde, engellilerin ÖTV istisnasına yönelik ciddi hak kayıplarına yol açacak düzenlemelere yer verildiğini görüyoruz. Bakan ŞİMŞEK tarafından hazırlanan ve Cumhurbaşkanına sunulacak olan 104 sayfalık 2024 yılı Mevzuat Düzenlemeleri Önerileri içinde ÖTV Kanunu ile ilgili olarak “ÖTV ve KDV Kayıpları-Engelli Araçlar” başlığında, 2 alternatif öneri yer aldığı görülmektedir. ÖTV Kanunu’ndaki istisnanın revize edilmesi, istisnadan yararlanma süresinin 5 yıldan 10 yıla çıkartılması, taşıtların veraset yoluyla intikalinde istisnaya konu vergilerin mirasçılar tarafından ödenmesi, her sene yeniden değerleme oranında artan tutarın (araç satış bedelinin) yeniden değerleme oranının yarısı kadar artırılması ve Cumhurbaşkanının yeniden değerleme oranında artan tutarı %50'sine kadar artırma yetkisinin kaldırılması; ilk alternatif olarak önerilmiştir. İkinci alternatifte ise; ÖTV Kanunu’ndaki istisnanın kaldırılması, teşvikin sosyal yardım şeklinde yapılması, engellilerin gelir durumları ve alınacak taşıtların yerli olması vb. kriterler esas alınarak Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından nakit destek verilmesi önerilmiştir. Her iki alternatifte yer alan öneriler, tek kelime ile utanç vericidir, insani politikalarla yakından ve uzaktan ilgili değildir ve bu yönüyle insan hakları ihlalidir. Var olan hakların kısıtlanması, kısıtlanan hakkın kullanılmasının imkansız hale getirilmesi ve hatta tamamen ortadan kaldırılması; ciddi ayrımcılıktır ve sonuçları bakımından engellilere ve ailelerine zulümdür. ÖTV istisnalı araç alma hakkı; yıllar önce engelli sivil toplum örgütlerinin mücadelesi sayesinde, sosyal devlet anlayışının bir gereği olarak engellilerin seyahat hakkını kullanmalarını ve toplumsal yaşama etkin bir biçimde katılmalarını sağlamak amacıyla getirilmiştir ve engellilerin bağımsız yaşama hakkını destekleyen çok önemli bir kazanımdır. Hayata katılımda ciddi sorunlar yaşayan engellilerin, yaşam standartını yükselten bu hak; engellilerin ve ailelerinin maddi ve manevi varlığını güçlendirmektedir. Kaldı ki bu hakkın hayata geçirilmesi; BM Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesi’nden ve Anayasa’dan kaynaklı olarak Devletin sorumluluğudur. Ancak, Hükümetin, öteden beri hak kaybına neden olacak düzenlemeler yaptığını biliyoruz. ÖTV istisnası ile alınan aracın, hane gelirine dahil edilmesi (engelli aylığı ve evde bakım aylığı başvurularında) ile birçok kişinin sosyal yardımlarının kesildiğini görüyoruz. Üstelik istisnasız alınan araçlar için kasko veya rayiç bedelinin 120’de biri hesaplanırken ÖTV istisnası ile alınmış aracın, vergiler indirilmiş tutarının 120’de biri dikkate alınıyor. Yani ÖTV’siz alınan araç, hanenin aylık gelirini, diğer araçtan daha fazla artırıyor. Bu uygulamalara, araç alımında fiyat sınırlamasını da ekleyince, öteden beri devam eden hak kayıplarının, “vergide adaleti sağlama” söylemi ile de artarak devam edeceğini görüyoruz. Üstelik yeniden değerleme oranı ile sınırlandırılan araç alım tutarının yetersizliği ortada iken, artışın; yeniden değerleme oranının yarısına çekilmek istenmesinin de hiçbir mantıklı açıklaması yoktur. Engellilerin Haklarına Erişim Platformu olarak bizler, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet ŞİMŞEK’in, tasarruf tedbirleri kapsamında engellilerin ÖTV’den bağışık araç alma hakkını sınırlandırmaya hatta kaldırmaya yönelik hazırlıklarına; Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesi’ni, Anayasa’yı ve tüm insan hakları belgelerini gerekçe göstererek haklı nedenlerle karşı çıkıyoruz. Bu haktan yararlanma süresinin, beş yıldan on yıla çıkarılması; hızla değişen teknolojik gelişmelerden yararlanılmasını imkansız hale getiren ayrımcı bir düzenleme olacaktır. Oysa ileri teknolojiye erişim hakkı, güvenli araç sürüşünü de destekleyen ve Sözleşme’den doğan bir haktır. 10 yıl içinde arızalanan ve teknolojik olarak eskiyen bir aracın, sadece ÖTV ödenerek satışının mümkün olması; bir tür cezadır. Öte yandan engelli kişinin vefatı halinde, yakınlarından ÖTV tahsil edilecek olmasını ve 10 yıl boyunca ödeme zorunluluğunun devam etmesini; kabul edilemez buluyoruz. Haberlerin çıktığı günden beri ailelerin, engelli yakınları ile bu konuyu konuşuyor olması acı vericidir. “Benden sonra ne olacak” sorusunu soran aileler varken engelliler de “Benden sonra ailem, ÖTV’yi nasıl ödeyecek” diye sorar hale gelmiştir. Oysa engellilerin ve ailelerinin; refahını, huzurunu ve mutluluğunu sağlamak, topluma katılımlarını sağlayacak tedbirleri almak ve onların önündeki ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmak Devletin Anayasal görevidir. Bu görev, engelli kişinin vefatı halinde bitecek bir görev de değildir. Engelli aileleri, uzun yıllar engellilikten etkilenerek hayatlarını sürdürmeye çalışmaktadır. Çoğunluğu sosyal yardımlarla (engelli kişinin vefatı ile kesilecek olan) ayakta durmaya çalışmakta, maddi geliri olsa da engelliliğe dayalı harcamaları nedeniyle ekonomik güçlük çekmekte ve sosyal ve ruhsal sorunlar yaşamaktadır. Tüm bunlarla boğuşan ailelerin, vefat sonrası çok yönlü desteklenmesi yerine, ÖTV ödemesi ile adeta cezalandırılması ile karşı karşıyayız. Anlaşılan o ki Hükümet, sorumluluk yetkisini negatif yönde kullanarak engellilerin haklarını kısıtlamayı ve kaldırmayı masaya yatırmış ve kamuoyunda tartışılır hale getirmiş ve engelliler hakkında karar alırken her zamanki alışkanlığını bırakmamış; bizim olmadığımız yerde bizim hakkımızda karar almaya devam etmiştir. Bizler, hareket ve yürüme engeli olup engel oranı %90’ın altında kalan (örneğin; serebral palsili) engellilerin bağımsız yaşama hakkı için ÖTV istisnalı araç alabilmeleri gibi hakların iyileştirilmesine yönelik taleplerimizin dikkate alınmasını beklerken var olan haklarımız; bizim olmadığımız yerde bizim hakkımızda konuşularak elimizden alınmak istenmektedir. Bu nedenle katılım ilkesini dikkate alacak Engelliler Bakanlığı kurulması talebimizi yeniden hatırlatırız. Engellilerin Haklarına Erişimi Platformu olarak Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet ŞİMŞEK’e ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur ÖZDEMİR GÖKTAŞ’a aşağıdaki hususları hatırlatıyor ve kendilerini uyarıyoruz; 1. ÖTV Kanunu için önerdiğiniz alternatifleri ve şartları insani buluyor musunuz? Bu düzenlemeleri, hayata geçirme sözünü verdiğiniz; 2030 Engelsiz Vizyon Belgesi ve 2023-2025 Engelli Hakları Ulusal Eylem Planını ile bağdaştırabiliyor musunuz? 2. Söz konusu Kanun düzenleme önerilerinin, taraf olduğumuz BM Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesi’nin felsefesine, özüne ve imzalanma gerekçelerine tamamen aykırı olduğunu biliyor musunuz? “Ayrımcılık Yapılmaması ve Eşitlik” başlıklı madde 5’ e aykırıdır. Çünkü eşitliği sağlamak üzere tanınmış hakların ortadan kaldırılması; ayrımcılıktır. “Bağımsız Yaşayabilme ve Topluma Dahil Olma” başlıklı madde 19’a aykırıdır. Çünkü ÖTV istisna hakkı, engellilerin ve ailelerinin toplumsal hayata, olabildiğince bağımsız ve etkin katılımlarını sağlamak üzere verilmiştir. “Kişisel Hareketlilik” başlıklı madde 20’nci maddesine aykırıdır. Çünkü bu maddeye göre Devletin, engellilerin; hareketi kolaylaştırıcı, kaliteli araç ve gerece, yardımcı teknolojilere, yardım sunan insanlara ve araçlara; karşılanabilir bir maliyetle erişiminin kolaylaştırması yükümlülüğü vardır. Sosyal Devlet ilkesi ile bağdaşan bu Sözleşme’deki tüm yükümlülüklerinizi, sizlere hatırlatıyoruz. 3. Mart 2019’da Cenevre’de; Türkiye’nin Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesi’nin uygulanması hakkında yapılan ilk toplantısı sonrası BM Engelli Kişilerin Hakları Komitesinin Türkiye’ye gönderdiği Nihai Gözlem Raporunda yer alan tavsiyeleri gözden geçirdiniz mi? Komite, “Yeterli yaşam standardı ve sosyal koruma (Mad. 28)” başlığı altında; mali krizlerin engelli bireyler, aileleri ve engelliliğe bağlı ihtiyaçlarından kaynaklanan ek masrafları karşılama güçlükleri üzerindeki olumsuz etkisinden endişe duyduğunu belirterek, “Mali kriz zamanlarında, krizin engelli bireyler üzerinde orantısız olumsuz etki yaratmasını önlemek amacıyla, engelliliğe bağlı ekstra masraflar için verilen aylık yardım dâhil, engelli bireylerin sosyal korumaya erişimleri ve yeterli gelir düzeyleri olduğunun temin edilmesini ve kamu politikalarında bu teminata her zaman yer verilmesini” tavsiye etmiştir. Mayıs ayında yayımlanan 2024/7 sayılı Tasarruf Tedbirleri Genelgesinde; emekli olanların yerine alınacak personel dışında atama yapılmayacağı açıklanmış ancak bu tedbirin, atama bekleyen engelli gençleri kapsamadığına yönelik rahatlatıcı bir açıklama yapılmamıştır. Mali kriz nedeniyle, yoksulluğu orantısız biçimde artan engellilerin, işsizlik oranında da ciddi artış vardır. Tasarruf tedbirlerinin ağır yükünü engellilerin sırtına yüklemek yerine, Komite’nin yukarıdaki tavsiyesini dikkate almanızı ve kamu politikalarında hakların korunacağına dair bizlere teminat vermenizi bekliyoruz. 4. BM Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesi’nin genel ilkelerinden birinin, “katılım ilkesi” olduğunu biliyor musunuz? Kuşkusuz biliyorsunuz. Çünkü Engelsiz Vizyon Belgesinde, katılım ilkesine yer vermiştiniz. Buna rağmen, engellileri, ailelerini ve engellilik alanından faaliyet yürüten STK’ları sürece dahil etmeden, engelliliği bildiği farz edilen bürokratlarla kararlar aldınız. 5. Sn. Mehmet ŞİMŞEK, ekonomik kriz, engellilere sağlanmış haklar nedeniyle derinleşmemiştir. Krizden çıkış reçetesinde, engellilerin ve ailelerinin haklarını kısıtlamayı ya da kaldırmayı düşünmekle; Sosyal Devlet ilkelerini yok saymaktasınız. 6. ÖTV’den bağışık araç alma hakkını sınırlandıran girişim, zaman zaman Hükümet çevrelerince bu hakkın kötüye kullanılmasına dayandırılmakta ve haklı gösterilmeye çalışılmaktadır. Oysa dünyada kötüye kullanılma olasılığı olmayan hiçbir hak yoktur. Bu hakların kötüye kullanılmasını önleme yükümlülüğü yine Devlete aittir. Mevzuatta yer aldığı gibi ÖTV istisnalı alınan araçların engellilerin yararına kullanılmadığı tespit edildiğinde; ÖTV tahsil edilebilmektedir. Araç takip sistemi geliştirerek engelli kişinin yararına kullanılmayan araçların tespitinin yapılması ve kötüye kullanım halinde caydırıcı nitelikte cezaların getirilmesi mümkündür. Verilmiş hakları kısıtlamak ya da kaldırmak yerine, mevcut mevzuatı uygulayarak gerçek anlamda “kayıp” olan vergileri tahsil edebilir ve Devletin gelirini artırabilirsiniz. 7. Sn. Mahinur ÖZDEMİR GÖKTAŞ; ÖTV istisnasının, Mevzuat Önerileri metninde “kayıp” olarak yazılması, istisnanın, vergide adaletsiz bir uygulama olarak gösterilmesi ve bizim olmadığımız bir ortamda hakkımızda konuşulmuş olması sizi rahatsız etmedi mi? Sözleşme’nin uygulanmasına yönelik Engelli Hakları Komitesine yazacağınız Türkiye Ülke Raporunda, tam da bugünleri ve aldığınız kararları nasıl yazmayı düşünüyorsunuz? Bayram öncesinden beri bu önerilerin konuşuluyor olması karşısında, sizin suskun kalmanız düşündürücüdür ve engellilerin haklarını savunan bir Bakan olmadığınız konusundaki kuşkularımızı artırmaktadır. Son olarak Cumhurbaşkanımıza ve AK PARTİ yöneticilerine sesleniyoruz; Sn. ŞİMŞEK’in, taraf olduğumuz sözleşmelere ve Anayasa’ya uygun hareket etmesini ve söz konusu yasal düzenleme tekliflerinin, önerilerden çıkartılmasını sağlamanızı bekliyoruz. Yukarıdaki taleplerimiz dikkate alınmadan Yasa değişikliği gerçekleşirse; engelliler ve aileleri olarak gasp edilen haklarımızı sizlere helal etmeyeceğimizi ve kazanılmış haklarımızı vermemek için Sözleşme’den doğan gücümüzle, kararlıkla mücadeleye devam edeceğimizi bildiririz. Engellilerin Haklarına Erişim Platformu     Engellilerin Haklarına Erişimi Platformu Üyeleri (STK’lar) 1. Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Derneği (Turhan İÇLİ-Çağlar KARSANTI) 2. Gören Kalpler Eğitim Derneği (Erol SAYYIDAN) 3. Sağlık Hizmetleri Sendikası (SAHİM-SEN) (Engelliler Komisyonu Başkanı Ayşe SARI) 4. Otizm Türkiye (Bilal KIZARTICI) 5. Serebral Palsili Çocuklar Derneği (SERÇEV) (Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ali Fuat MENGÜÇ) 6. Türk İşaret Dili Genç Çevirmenler Platformu (Ceren AY) 7. Anadolu Sessiz Umutlar Derneği (Sinan YILDIRIM) 8. Engelliler ve Gençlik Derneği (Coşkun GÖK) 9. Çocuk İstismarını ve İhmalini Önleme Derneği (Kasım KARATAŞ) 10. Türkiye Sakatlar Derneği Genel Merkezi (Şükrü BOYRAZ) 11. Engelli Anneleri ve Gönüllüleri Derneği (Şenay KEÇECİ) 12. Türkiye Kas Hastalıkları Derneği (Fatma ÇOBAN) 13. İstanbul Otizm Gönüllüleri Derneği (Sedef ERKEN) 14. ALS MNH Derneği, İzmir (Alper İhsan KAYA) 15. Anadolu Otizm Federasyonu (Canan CİHAN) 16. Angelman Sendromu Türkiye Topluluğu (Pınar ÖZMUTLU) 17. Ankara Engelsiz Serebral Palsi (ESP) Spor Kulübü (Ersoy AKCA) 18. Ankara Kent Konseyi (Şule Özcam) 19. Antalya Biriz Engelsiz Yaşam Derneği (Yıldız ALBAYRAK SARGIN) 20. Atılgan Engelsiz Kültür ve Spor Derneği (Bulut Ergin SARIŞIK) 21. Avrasya Engelsiz Yaşam Derneği 22. Bilecik Engelsiz Yarınlar Derneği (Aslıhan Volkan) 23. Bilecik Kent Konseyi Engelli Meclisi (Aslıhan Volkan) 24. Biyonik Kulaklı Çocuklar Derneği (Oğuzhan CERAN) 25. Bursa Down Kardeşliği Derneği (Gülay GÜZEL) 26. Bursa Otizmli Bireyler ile Anneleri Yardımlaşma Derneği (Kıymet BİLGİCİ) 27. Cizre Engelliler Derneği (Necmettin ÖZEN) 28. Cizre Engelliler Spor Kulübü (Necmettin ÖZEN) 29. Cizre Otizm Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (Ramazan KIZILGÜL) 30. Çanakkale Özgün Bireyler Otizm Derneği (Sevim AYÇANLIOĞLU) 31. Çukurova Görme Engelliler SK (İsmail Özden) 32. Denizli Otizm Derneği (Burcu BİLİK) 33. Dünya Kas Hastalıkları Derneği (Çağlar ÖZYİĞİT) 34. Ege Tüm Engelliler Çevre Kültür İşletme Kooperatifi (Tülay YENİCİ) 35. Engelli Dernekleri Federasyonu (Başkan Dr. Abdullah KURTASLAN) 36. Engelli Genç ve Kadınları Destekleme ve Eğitim Derneği (Yağız Can YENİCİ) 37. Engelli Hakları Federasyonu (Ali Daştan) 38. Engellihaklari. com (Mehmet KIZILTAŞ) 39. Engelli Hakları Mücadele Platformu (Halil Tanık) 40. Engelliler Platformu (Miraç DURSUN) 41. Engelliyim Engel Tanımam Derneği (Kamil GÖÇMEN) 42. Engelsiz Dünya Federasyonu (Serhat GÖKPINAR) 43. Engelsiz Eğitim Platformu, Ankara ve Antalya (Abdullah AKSOY) 44. Engelsiz Sağlık Çalışanları Sendikası (Kenan ÖNALAN) 45. Eskişehir Sessiz Meleklerin Sesi Koruyucu Aileler Derneği (Berrin Berru ÇAKIR) 46. Epilepsiye Direnen Çocuklar Derneği (Özge KAPTAN DİRİK) 47. Gören Kalpler TANDEM Spor Kulübü (Başkan Dilek BİLGİLİER) 48. Gören Kalpler Eğitim Derneği Muğla İl Temsilciliği (Seher YILMAZER) 49. Görme Engelli Gaziler Derneği (Kurucu Başkan Hüseyin ÖZLÜK) 50. HADİ Derneği (Dursun Ali DALGIÇ) 51. Herkes İçin Erişilebilir Yaşam Akademisi Derneği –HEY AKADEMİ-(İsmail ÇEVİKBAŞ) 52. Hümanist Dünya Hareketi Derneği (İbrahim YILDIZ) 53. İnegöl Otizm Dayanışma Derneği 54. İstanbul Zihinsel Engelliler Derneği (Ali ŞİMŞEK) 55. Karadeniz Görme Engelliler Derneği Genel Merkez, Ordu (Genel Başkan Faruk TEBER) 56. Karşıyaka Kent Konseyi Engelsiz Yaşam Meclisi (Başkan Atiye OKKA) 57. KAZED Karşıyaka Akademi Zihinsel Engelliler Derneği (Tülin TOPUZOĞLU) 58. KEDİ-Kabul, Eşitlik, Dahil olma, İstihdam-Otizm Derneği (Serap DİKMEN AHMETOĞLU) 59. Kozcağız Engelliler Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (Kadir DÖNMEZ) 60. Manisa Akhisar Gökyüzü Çocukları Derneği (Nurdan GÜLER) 61. Manisa Otizm Derneği 62. Mavera Otiz Derneği (Nefi Kaypı) 63. Meme Kanseri ile Savaş Derneği (Sevim Kılıç) 64. Mersin Otizm ve Özel Çocuk Anneleri Derneği (Nazmiye Yaman) 65. Otizm Hakları Derneği (Gökçen KIRIMHAN HÖKELEK) 66. Otizm Konfederasyonu (Genel Sekreter Yeşim ZORLU) 67. Otizm TV (Özgür Atlas) 68. Pulmoner Hipertansiyon ve Skleroderma Hasta Derneği (Meltem AK) 69. Rumeli Otizm Derneği (Emrullah Yüksel) 70. Sağır ve İşitme Engelli Bireyler için Erişilebilir Adalet Platformu (Elif Başak DERECİ) 71. Sesli Betimleme Derneği (Av. Olgun YILMAZ) 72. Sivil Memurlar Sendikası – Engelliler Komisyonu (Emre ORAL-Fırat DEMİRCAN) 73. Şanlı Görme Engelliler Spor Kulübü ( Osman KESKİN) 74. Şanlıurfa Omurilik felçlileri Derneği (Habib Polat) 75. Tekirdağ Otizm ve Özel Bireyleri Destekleme Derneği (Aysel ERGÜNEY) 76. Tüketici Hakları Genel Merkez Engelliler Komisyonu (Fatma Akay) 77. Tüm Engelliler ve Aileleri Yardımlaşma Derneği –TEDAY-(İlimdar BOZTAŞ) 78. Türkiye Körler Vakfı (Başkan Belma YILMAZ YİĞİT) 79. Türkiye Sakatlar Derneği Adana Şubesi 80. Türkiye Sakatlar Derneği Afyon şubesi 81. Türkiye Sakatlar Derneği Akçakoca Şubesi 82. Türkiye Sakatlar Derneği Aksaray Şubesi 83. Türkiye Sakatlar Derneği Amasya Şubesi 84. Türkiye Sakatlar Derneği Ankara Şubesi 85. Türkiye Sakatlar Derneği Antalya Şubesi 86. Türkiye Sakatlar Derneği Ataşehir Şubesi 87. Türkiye Sakatlar Derneği Avcılar Şubesi 88. Türkiye Sakatlar Derneği Ayancık Şubesi 89. Türkiye Sakatlar Derneği Aydın Şubesi 90. Türkiye Sakatlar Derneği Bafra Şubesi 91. Türkiye Sakatlar Derneği Bakırköy Şubesi 92. Türkiye Sakatlar Derneği Balıkesir Şubesi 93. Türkiye Sakatlar Derneği Bandırma Şubesi 94. Türkiye Sakatlar Derneği Bartın Şubesi 95. Türkiye Sakatlar Derneği Beylikdüzü Şubesi 96. Türkiye Sakatlar Derneği Beyoğlu Şubesi 97. Türkiye Sakatlar Derneği Bitlis Temsilciliği 98. Türkiye Sakatlar Derneği Bodrum Temsilciliği 99. Türkiye Sakatlar Derneği Burhaniye Şubesi 100. Türkiye Sakatlar Derneği Bursa Şubesi 101. Türkiye Sakatlar Derneği Çanakkale Şubesi 102. Türkiye Sakatlar Derneği Çaycuma Temsilciliği 103. Türkiye Sakatlar Derneği Çerkezköy Şubesi 104. Türkiye Sakatlar Derneği Çorlu Şubesi 105. Türkiye Sakatlar Derneği Çorum Şubesi 106. Türkiye Sakatlar Derneği Elazığ Şubesi 107. Türkiye Sakatlar Derneği Emet Temsilciği 108. Türkiye Sakatlar Derneği Erzurum Şubesi 109. Türkiye Sakatlar Derneği Eskişehir Şubesi 110. Türkiye Sakatlar Derneği Fethiye Şubesi 111. Türkiye Sakatlar Derneği Gaziantep Şubesi 112. Türkiye Sakatlar Derneği Gaziosmanpaşa Şubesi 113. Türkiye Sakatlar Derneği İzmir Şubesi 114. Türkiye Sakatlar Derneği Kapaklı Şubesi 115. Türkiye Sakatlar Derneği Karabük Şubesi 116. Türkiye Sakatlar Derneği Kartal Şubesi 117. Türkiye Sakatlar Derneği Kastamonu Şubesi 118. Türkiye Sakatlar Derneği Kırklareli Şubesi 119. Türkiye Sakatlar Derneği Konya Şubesi 120. Türkiye Sakatlar Derneği Kovancılar Temsilciliği 121. Türkiye Sakatlar Derneği Kütahya Şubesi 122. Türkiye Sakatlar Derneği Maden Temsilciliği 123. Türkiye Sakatlar Derneği Mardin Şubesi 124. Türkiye Sakatlar Derneği Mersin Şubesi 125. Türkiye Sakatlar Derneği Milas Temsilciliği 126. Türkiye Sakatlar Derneği Muğla Şubesi 127. Türkiye Sakatlar Derneği Nazilli Temsilciliği 128. Türkiye Sakatlar Derneği Nevşehir Şubesi 129. Türkiye Sakatlar Derneği Niğde Şubesi 130. Türkiye Sakatlar Derneği Ordu Şubesi 131. Türkiye Sakatlar Derneği Orhangazi Şubesi 132. Türkiye Sakatlar Derneği Samsun Şubesi 133. Türkiye Sakatlar Derneği Sinop Şubesi 134. Türkiye Sakatlar Derneği Suluova Şubesi 135. Türkiye Sakatlar Derneği Tarsus Şubesi 136. Türkiye Sakatlar Derneği Tekirdağ Şubesi 137. Türkiye Sakatlar Derneği Tokat Şubesi 138. Türkiye Sakatlar Derneği Uşak Şubesi 139. Türkiye Sakatlar Derneği Ünye Şubesi 140. Türkiye Sakatlar Derneği Zonguldak Şubesi 141. Trabzon Otizm Derneği (Muradiye DİLEK) 142. Ulusal Otizm Konfederasyonu (Fatma KİLCİ KAVAS) 143. Yaşadıkça. com (Mehmet KIZILTAŞ) 144. Yaşama Eşit Katılım Derneği (Serap SABAHOĞLU) 145. Yeni Hayat Engelsiz Yaşam Derneği (Gülegül ERGÜN) 146. Yenimahalle Belediyesi Görme Engelliler Spor Kulübü (Birgül BEK) 147. Anadolu Engelliler Birliği Erzurum Şubesi (İsrafil BAYRAKÇI) 148. Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Engelli Komisyonu (Başkanı Ümran ÖZTÜRK) 149. İzmir Türk TV Kütahya İl Temsilcisi ve Aktivist Ümran ÖZTÜRK 150. Kütahya Engelliler Zafer Spor Kulübü Başkanı (Ümran ÖZTÜRK) AKTİVİSTLER 1. Aktivist Avukat Sedef ERKEN 2. Aktivist Ayşe AKTAŞ 3. Aktivist Gazeteci Uğur BECERİKLİ 4. Aktivist/Yazar Ali Haydar KOYUN 5. Aktivist-Yazar Alper ŞİRVAN 6. Engellilerin İş Yaşamı Üzerine Danışman Yusuf TOKMUÇ 7. Gazeteci-Köşe Yazarı-Aktivist (Engellilik alanında) Öznur KIRMAN 8. Gazeteci ve Sakat Hakları Aktivisti Alper Tolga Akkuş, Açık Radyo, Sakat Muhabbet Programı 9. Aktivist Murat ŞAHİNBAZ 10. Engelli Aktivist Alirıza TEKİN 11. Aktivist /Yazar ve Senarist Pınar KORKMAZ 12. Aktivist Abdullah Mutlu TOKGÖZ 13. Aktivist Ahmet DURMUŞ 14. Aktivist Ali KONÇ 15. Aktivist Cuma Ali OYARDİ 16. Aktivist Çiğdem ÖZKAN GÜNEŞ 17. Aktivist Değer EPÖZDEMİR 18. Aktivist -Gazeteci-Hukukçu Elif Gamze BOZO 19. Aktivist Engin Konakçı 20. Aktivist Engin YILDIZ 21. Aktivist Erhan SARUHAN 22. Aktivist Faruk OCAK 23. Aktivist Fedakar Haydar ÖZDEMİR 24. Aktivist Gizem ALTINTOP 25. Aktivist Görkem GÖKDEMİR 26. Aktivist H. İbrahim TAŞ 27. Aktivist Habibe ERKOÇOĞLU 28. Aktivist Havva ÖZSERÇE 29. Aktivist Hülya ÇELİK 30. Aktivist Hülya SAYGI 31. Aktivist İbrahim Ersöz 32. Aktivist Kadir ODUNCU 33. Aktivist Mehmet DÜZCÜ 34. Aktivist Mithat TOKUR 35. Aktivist Nazife KURT 36. Aktivist Necmeddin TÜREN 37. Aktivist Nilüfer ARSLAN 38. Aktivist Oğuz MUCURLUOĞLU 39. Aktivist Okan OGAN 40. Aktivist Oya GÖRGÜN 41. Aktivist Önder ÖZYURT 42. Aktivist Ramazan ARSLAN 43. Aktivist Sabri GÖK 44. Aktivist Sinan KOYUNCU 45. Aktivist Tuğba GÖRKEM 46. Aktivist Tülin EROL 47. Aktivist Ünal ARSLAN (Giresun) 48. Aktivist Zehra AŞIK 49. Aktivist Zeynep ÇETİNÖZ 50. Görme Engelli Aktivist Mehmet ÇAKIR 51. Görme Engelli Aktivist Sakaryalı Yusuf DURDURMUŞ (Sakarya-Hendek) 52. Aktivist Hanife ALÇİÇEK 53. Aktivist Kenan KADI 54. Aktivist Özlem ARDUÇ 55. Aktivist Yavuz TAN 56. Aktivist Hazal BATTALOĞLU 57. Aktivist Dudu Karaman Dinç 58. Aktivist Tahir Selami 59. Aktivist Ayhan Zenbilci 60. Aktivist Av. Suna Ağı 61. Aktivist Dilek Bilgilier 62. Aktivist Tuğba Erbilen Gültekin